هموروئید یکی از شایع‌ترین و ناراحت‌کننده‌ترین مشکلات پزشکی بزرگسالان است. تقریباً نیمی از مردان و زنان تا سن ۵۰ سالگی به هموروئید دچار می‌شوند. این عارضه، که عبارت است از التهاب تعدادی از سیاهرگ‌ها، باعث بروز علائمی می‌شود که می‌توانند بر کیفیت زندگی و توانایی شخص برای شرکت در بعضی از فعالیت‌های تأثیر منفی بگذارند. خوشبختانه، گزینه‌های بسیاری برای درمان هموروئید وجود دارد، از جمله گزینه‌های جراحی برای بیمارانی که نمی‌توانند این عارضه را از طریق تغییر در سبک زندگی و داروهای موضعی کنترل کنند.
هموروئید چیست؟
هموروئید عبارت است از تورم و و بزرگ شدن تعدادی از رگ‌های خونی موجود در ناحیه تحتانی رکتوم یا مقعد. گاهی اوقات به آن‌ها سیاهرگ‌های واریسی مقعد یا رکتوم گفته می‌شود.
انواع هموروئید
هموروئید دارای دو نوع داخلی و بیرونی است.
- هموروئید بیرونی زمانی رخ می‌دهد که افزایش فشار در رگ‌های خونی اطراف مقعد باعث ورم و التهاب آن‌ها شود. تشکیل لخته خونی (ترومبوز) در هموروئید بیرونی (از اندازه‌ای در حدود یک نخود تا یک دانه انگور) باعث سخت و دردناک شدن آن می‌شود.
- هموروئید داخلی در درون کانال مقعد بروز می‌کند. این نوع نیز دردناک بوده اما معمولاً در هنگام دفع مدفوع دچار خونریزی می‌شود. همچنین، گاهی اوقات این نوع هموروئید در طول دفع مدفوع از مقعد بیرون می‌زند. عموماً در چنین شرایطی، اگر هموروئید کاملاً پایین آمده و نتواند دوباره به داخل مقعد برگردد، بیمار دچار درد زیادی می‌شود.
هموروئید چه عللی دارد؟
- زور زدن هنگام دفع
- چاقی مفرط
- بلند کردن وزنه‌ها یا اجسام سنگین
- ژنتیک (ضعیف بودن سیاهرگ‌ها و هموروئید می‌تواند ارثی باشد)
- نشستن‌های طولانی مدت
- ایستادن‌های طولانی مدت
- ضعیف شدن بافت اطراف مقعد که با بالا رفتن سن رخ می‌دهد
- بارداری یا وضع حمل
- شایع‌ترین علل هموروئید زور زدن هنگام دفع و اسهال یا یبوست مزمن است.
علائم هموروئید
- خونریزی در طول دفع مدفوع
- خارش یا ناراحتی مقعد
- ورم، درد یا ناراحتی اطراف مقعد
- وجود برآمدگی‌ها یا توده‌های دردناک در ناحیه مقعد
مزایای جراحی هموروئید
جراحی زمانی توصیه می‌شود که تغییر در سبک زندگی و داروهای موضعی نمی‌توانند به اندازه کافی تأثیر داشته باشند. امروزه انواع مختلفی از جراحی‌های هموروئید وجود دارد که هر یک از آن‌ها بسته به خارجی یا داخلی بودن و اندازه هموروئید و همچنین ترجیحات خود بیمار تجویز می‌شود. گاهی اوقات، جراحی شامل انسداد مسیر خونرسانی به هموروئید است که این در نهایت باعث کوچک و ناپدید شدن خودبخود هموروئید می‌شود. در روش دیگری، که به نام هموروئیدکتومی شناخته می‌شود، هموروئیدهای بزرگ و دردناک به طور کامل برداشته می‌شوند. جراحی هموروئید می‌تواند مزایای زیر را به همراه داشته باشد:
- رهایی از علائم دردناک مرتبط با هموروئید
- جلوگیری از عوارض ناشی از هموروئیدهای بزرگ
- وجود گزینه‌های مختلف جراحی که باعث می‌شود بتوان جراحی را متناسب با نیازهای بیمار طراحی کرد
- جراحی هموروئید را می‌توان به صورت سرپایی انجام داد
- نیاز به کمترین زمان برای استراحت بعد از جراحی
چند روز قبل از جراحی
- برای تست‌های آزمایشگاهی برنامه‌ریزی کنید: پزشک از شما می‌خواهد یک سری آزمایش خون انجام داده و نوار قلب و یک عکس رادیولوژی از سینه بگیرید تا مطمئن شود قلب و ریه‌هایتان مشکلی ندارند.
- در مورد داروهایی که نباید مصرف شود سؤال کنید: به شما گفته خواهد شد که باید مصرف آسپرین را متوقف کنید زیرا این دارو خون را رقیق می‌کند. از پزشکتان بپرسید که مصرف چه داروهای دیگری وجود دارد که باید مصرف آن‌ها را متوقف کنید.
- کشیدن سیگار را متوقف کنید: برای رفع فشاری که «سرفه‌های ناشی از مصرف سیگار» به هموروئید وارد می‌کند مصرف سیگار را کنار بگذارید.
- چیزی نخورده یا ننوشید: شب قبل از جراحی بعد از نیمه شب چیزی نخورده یا ننوشید (حتی آب). این کار احتمال استفراغ کردن در حین بیهوشی را کاهش می‌دهد.
- از یکی از دوستان یا اعضاء خانواده کمک بگیرید: بعد از جراحی باید کمتر فعالیت کنید، بنابراین از کسی بخواهید تا در خانه به شما کمک کند. همچنین از کسی بخواهید تا شما را به بیمارستان یا مرکز جراحی رسانده و بعد از عمل نیز شما را از آنجا به خانه ببرد.
پیش از انجام جراحی
از شما خواسته می‌شود یک رضایتنامه قانونی را امضاء کنید که به پزشکتان اجازه می‌دهد شما را جراحی کند. همچنین، به شما یک داروی ملین ملایم داده شده یا تنقیه می‌شود. پزشک، متخصص بیهوشی یا پرستار بیهوشی نوع بی‌حسی یا بیهوشی مورد استفاده را برایتان توضیح می‌دهد. درست قبل از جراحی، داروی بیهوشی تزریق شده و یک خط وریدی، شروع به تزریق دارو و مایعات به بدن شما می‌کند.
گزینه‌های موجود برای جراحی هموروئید
گزینه‌های موجود برای جراحی هموروئید عبارتند از:
بستن با حلقه لاستیکی
در این روش با قرار دادن حلقه لاستیکی در قاعده هموروئید، جریان خونرسانی به آن قطع می‌شود. در روزهای بعد از عمل، هموروئید کوچک شده و در نهایت می‌افتد. ما می‌توانیم این عمل در مطب خود به صورت سرپایی و تحت بی‌حسی موضعی انجام دهیم.
هموروئیدکتومی
در این عمل، که می‌توان آن را تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام داد، از تکنیک‌های مختلف برش برای برداشتن کامل هموروئید استفاده می‌شود. این عمل معمولاً برای هموروئیدهای بزرگ و هموروئید‌هایی که به انواع دیگر درمان‌ها به خوبی جواب نداده‌اند توصیه می‌شود.
در طول جراحی
در این نوع عمل، پزشک یک ابزار قاشق مانند (رتراکتور) را به کانال مقعد وارد کرده و سپس هموروئید متورم را خارج می‌کند. همچنین، برای ایجاد مسیری جهت تخلیه مایع یا ماده مخاطی، برش باز گذاشته شده یا تنها قسمتی از آن با بخیه بسته می‌شود. در طول یک نوبت جراحی می‌توان چند هموروئید را خارج کرد.
بعد از جراحی
شما به اتاق ریکاوری برده خواهید شد و در آنجا یک پرستار ضربان قلب و فشار خونتان را کنترل می‌کند. اگر درد شدید یا مشکلی برای ادرار کردن نداشته باشید میتوانید همان روز مرخص شوید. در غیر این صورت، پزشک از شما خواهد خواست یک یا دو روز در بیمارستان بمانید. همچنین، به مدت کوتاهی دچار نفخ، تهوع یا خونریزی جزئی خواهید شد که معمولاً خیلی زود رفع می‌شوند.
در طول چند روز آتی کمی احساس ناراحتی داشته و هنگام دفع دچار اسپاسم‌های عضلانی خواهید شد. ممکن است برای اولین نوبت دفع بعد از جراحی ترس داشته باشید، که البته جای نگرانی نیست و میتوانید بدون هیچ مشکلی مثل همیشه عمل دفع را انجام دهید. به تأخیر انداختن اولین نوبت دفع تنها انجام آن را سخت‌تر می‌کند. برای کاهش ناراحتیتان داروهای نرم کننده مدفوع، ملین و برخی مکمل‌ها و داروهای دیگر تجویز می‌شود.
بهبودی و پیشگیری
با جراحی یا هر روش دیگری که درمان شده باشید، میتوانید با پیروی از عاداتی که به سلامت مقعد و کانال مقعدی کمک می‌کنند، به بهبودیتان کمک کرده و از ناراحتی‌های آتی جلوگیری کنید. اگر به صورت سرپایی عمل شده باشید، بعد از درمان هیچگونه ناراحتی یا دردی را تجربه نکرده و یا ممکن است تنها به مدت یکی دو روز ناراحتی خفیفی را احساس کنید. بهبودی کامل حدود یک هفته طول می‌کشد. اگر عمل هموروئیدکتومی انجام دادید باید به مدت هفت تا ده روز از انجام فعالیت‌های شدید بپرهیزید. بهبودی کامل از این عمل، حدود شش تا هشت هفته طول می‌کشد.
به پزشکتان مراجعه کنید
بعد از انجام درمان جراحی یا غیرجراحی ممکن است دیگر هرگز دچار مشکل هموروئید نشوید. اما باید هرگونه علائم جدید یا غیرطبیعی را به پزشکتان گزارش دهید. با مشاوره زود هنگام، پزشک قادر خواهد بود هم پیشرفت بهبودی و هم وضعیت سلامت عمومی مقعد و کانال مقعدی را ارزیابی کند.