علل بروز آبسه مقعد چیست؟
آبسه‌ی مقعد زمانی شکل می‌گیرد که یکی از غدد موجود در مقعد به علت ابتلا به باکتری و یا بر اثر گیر کردن قسمتی از مدفوع در آن، عفونت می‌کند. شما هیچ نقشی در شکل گیری این عفونت ندارید، بلکه این عفونت بر اثر بیماری یا مشکلات خاصی مانند یبوست، اسهال، کولیت روده و التهاب روده ایجاد می‌شود.
علت بروز فیستول مقعدی چیست؟
بعد از این که محتویات آبسه‌ی مقعد از طریق پوست بیرون خارج شدند، ممکن است یک کانال بین غده‌ی مقعدی (که قبلا دارای عفونت و چرک بود) و سطح پوست ایجاد شود که به آن کانال فیستول مقعدی گفته می‌شود. در صورتی که غده‌ی چرکی و عفونت داخل فیستول درمان نشود، به‌طور مداوم از طریق این کانال، ماده‌ی چرکی خارج می‌شود. در صورتی که در روند بهبودی فیستول، دهانه‌ی بیرونی ان قبل از قسمت‌های دیگر بسته شود، ممکن است آبسه‌ی مقعدی دوباره بازگردد.
علائم آبسه و فیستول مقعد چیست؟
آبسه‌ی مقعدی اغلب با درد شدید و تیرکشنده و تورم مقعد همراه است. در مواردی ممکن است بیمار تب داشته باشد. بیرون آمدن ماده‌ی چرکی به صورت خود به خود و یا بیرون کشیدن آن توسط پزشک، باعث برطرف شدن فشار و درد ناشی از آبسه می‌شود. فیستول مقعدی بر اثر بیرون آمدن خون، ماده‌ی چرکی یا مخاط داخل مقعد ایجاد می‌شود اما عموما هیچ دردی ندارند مگر این که داخل کانال فیستولی، ماده‌ی چرکی تجمع پیدا کند.
آیا آبسه‌ی مقعدی همیشه تبدیل به فیستول می‌شود؟
خیر. تنها در ۳۰ تا ۵۰ درصد از موارد، آبسه‌ی مقعدی منجر به فیستول می‌شود و تقریبا هیچ راهی برای پیش‌بینی این مسئله (که آبسه منجر به فیستول می‌شود یا خیر) وجود ندارد. پزشک در صورتی وجود فیستول را به طور قطعی تشخیص می‌دهد که بیرون آمدن چرک از آبسه‌ی مقعدی بیش از دو یا سه ماه طول بکشد.
آبسه‌ی مقعد چگونه درمان می‌شود؟
برای درمان آبسه‌ی مقعدی لازم است یک سوراخ در نزدیکی محل بروز آبسه در اطراف مقعد ایجاد شود و از طریق آن، ماده‌ی چرکی بیرون کشیده شود. این کار معمولا در مطب پزشک و با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. بعد از این که ماده‌ی چرکی بیرون کشیده شد، ممکن است پزشک یک تکه گاز استریل در محل بروز آبسه قرار دهد تا بیرون کشیده شدن ماده‌ی چرکی تا چند ساعت ادامه داشته باشد. معمولا تجویز آنتی‌بیوتیک ضرورتی ندارد خصوصا که می‌تواند عوارضی مانند اسهال ایجاد کند، مگر این که میزان عفونت بسیار شدید باشد. در صورتی که آبسه‌ی مقعد بسیار بزرگ یا بسیار عمیق باشد، بیرون کشیدن عفونت در اتاق جراحی انجام می‌شود. بیمارانی که به دلایلی در معرض بروز عوارض و عفونت‌های بیشتر هستند، مانند بیماران مبتلا به دیابت یا بیمارانی با سیستم ایمنی ضعیف، ممکن است برای انجام این عمل در بیمارستان بستری شوند. در این بیماران خاص، مصرف آنتی بیوتیک بخش مهمی از برنامه‌ی درمانی است.
هر چقدر که بعد از مشاهده‌ی علائم بروز آبسه‌ی مقعد به پزشک مراجعه کنید، مشکل شما راحت‌تر درمان می‌شود و درد ناشی از آبسه سریع‌تر برطرف می‌شود. علاوه بر این، هر چه قدر که آبسه‌ی مقعدی بیشتر طول بکشد و برای درمان آن اقدام نشود، احتمالا بزرگتر و عفونت آن شدیدتر شده و احتمال بروز عورض دیگر بیشتر می‌شود.
بعد از درمان
مراقبت‌ها و علائم قابل توجه
بعد از این که اثر بی‌حسی موضعی به‌طور کامل از بین برود، ممکن است بیمار همچنان درد داشته باشد. میزان این درد ممکن است زیاد باشد، اما در هر حال از دردی که بیمار قبل از عمل داشته، بسیار کمتر است. پزشک تمامی داروهای مورد نیاز را برای شما تجویز می‌کند. شما میتوانید برای تسکین درد از استامینوفن یا ایبوبروفن استفاده کنید اما حداقل تا ۷ روز پس از درمان آبسه از خوردن آسپرین خودداری کنید، چرا که باعث تشدید خونریزی می‌شود.
بهبودی زخم آبسه ممکن است بین ۲ تا ۴ هفته طول بکشد. در صورتی که از محل جراحی شده خون، مایهات یا چرک بیرون آمد و یا خارش داشتید نگران نباشید، این موارد بخشی از روند عادی بهبودی هستند. شما میتوانید در صورت نیاز روی زخم خود گاز استریل، پانسمان یا پد‌های مخصوص زخم بگذارید.
در این زمان، رعایت بهداشت در ناحیه مقعد بسیار مهم است. تا چند روز بعد از درمان آبسه، روزی یک یا دوبار حمام بروید یا دوش بگیرید (بهتر است از با استفاده از شیر دسته دار ناحیه مقعد را خوب شست وشو دهید). دفع مدفوع موجب بروز مجدد عفونت نمی شود اما بعد از هر بار اجابت مزاج، به خوبی مقعد خود را شست‌وشو دهید.
از بیمار خواسته می‌شود که بین ۷ تا ۱۴ روز بعد از عمل بیرون کشیدن عفونت آبسه، مجددا به مطب پزشک مراجعه کند تا وضعیت او بررسی شود. اغلب بیماران به انجام درمان‌های بیشتر نیاز ندارند. در صورتی که آبسه‌ی مقعد مزمن شود و موجب بروز فیستول مقعدی شود، احتمالا به درمان جراحی نیاز خواهید داشت.
رژیم غذایی
بسیار مهم است که در دوره‌ی درمان، عمل دفع به‌طور منظم و به آسانی انجام شود (مشکل یبوست نداشته باشید). بنابراین سعی کنید غذاهایی با فیبر بالا بخورید و روزانه مقادیر زیادی آب بموشید (بین ۶ تا ۸ لیوان آب در روز). در صورتی که یبوست دارید، مکمل‌های غذایی حاوی فیبر بخورید. خوردن آب آلو یا مصرف شیرمنیزی نیز به درمان یبوست کمک می‌کند.
فعالیت
بعد از انجام عمل بیرون کشیدن چرک آبیه، تا پایان روز از انجام فعالیت شدید خودداری کنید. روز بعد از این عمل، میتوانید فعالیت‌های خود را مانند قبل ادامه دهید.
علائم نگران کننده
در صورت بروز هر یک از مشکلات زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- داشتن درد شدیدی که با خوردن قرص مسکن آرام نمی شود.
- شدید شدن درد طی روزهای بعد از جراحی
- تب و لرز
- مشکل در ادرار کردن
- خونریزی شدیدی که با اعمال فشار توسط دستمال یا گاز استریل قطع نمی شود.
- یبوست شدید (عدم دفع برای سه روز)
- اسهال (داشتن بیش از سه بار مدفوع آبکی در یک ۲۴ ساعت)
- حالت تهوع و استفراغ
فیستول مقعد چگونه درمان می‌شود؟
درمان فیستول مقعدی نیازمند انجام جراحی می‌باشد. برای انجام این جراحی، قسمتی از عضلات اسفتکتر مقعد بریده می‌شوند تا کانال فیستولی باز شود و قسمت بیرونی و داخلی این کانال با هم یکی شوند و در واقع این کانال مجزا به صورت یک شیار یا بریدگی در کنار مقعد در بیاید و سپس از داخل به سمت بیرون خوب شود. در اغلب موارد، جراحی فیستول مقعد به صورت سرپایی انجام می‌شود (نیازی به بستری کردن بیمار ندارد). در صورتی که باز کردن کانال فیستولی ملزم به برداشتن قسمت بزرگی از عضلات اسفنکتر باشد، ممکن است جراحی در دو مرحله انجام شود و یا ترمیم بافت‌ها با تکنیک‌های پیچیده‌تری انجام شود.
شرایط مورد انتظار بعد از جراحی فیستول مقعد
میزان درد و ناراحتی تا یک هفته بعد از جراحی فیستول مقعد ممکن است خفیف تا متوسط باشد و می‌توان آن را با مصرف قرص‌های مسکن کنترل کرد. مدت زمانی که بیمار از کار یا رفتن به مدرسه باز می‌ماند زیاد طولانی نیست. هیچ گونه محدودیتی برای انجام فعالیت فیزیکی وجود ندارد. لازم است که در زمان بهبودی، ناحیه مورد نظر را سه تا چهار بار در روز در آب ولرم قرار دهید (می توانید در وان یا تشت آب ولرم بنشینید). همچنین ممکن است پزشک مصرف ملین را برای شما تجویز کند. برای آن که مایعات خارج شده از زخم جراحی لباس شما را کثیف نکند، میتوانید زوی زخم، گاز یا پد مخصوص زخم بگذارید. در نظر داشته باشید که دفع مدفوع هیچ تاثیر بدی بر روند بهبودی شما ندارد.
آیا ممکن است آبسه یا فیستول مقعد دوباره بازگردد؟
در صورتی که درمان به شیوه مناسب انجام شود و بیمار به خوبی بهبود پیدا کند، مشکل فیستول مقعد معمولا دوباره باز نمی‌گردد. در صورتی که دفع مدفوع، عادی است و مشکلی ندارد، ریسک بروز مجدد آبسه و فیستول زیاد نیست.