بسیاری از بیماران در مورد عمل لاپاراسکوپی سوال می‌کنند. لاپاراسکوپی یک تکنیک خاص جراحی است. در روش جراحی “باز” یک برش بزرگ در پوست ایجاد می‌شود که ممکن است طول آن بیش از چند اینچ باشد. اما در روش جراحی “لاپاراسکوپی” از برش‌های بسیار کوچکی استفاده می‌شود که معمولا کمتر از نیم اینچ هستند. جراحی لاپاراسکوپی گاها با نام “جراحی بسته” نیز شناخته می‌شود.
جراحی لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
در روش جراحی لاپاراسکوپی از ابزار به خصوصی با نام لاپاروسکوپ استفاده می‌شود. لاپاروسکوپ یک ابزار بلند و باریک است که از طریق یک برش کوچک وارد بدن می‌شود. این ابزار دارای یک دوربین است که به کمک آن، متخصص گوارش می‌تواند ارگان‌های داخل شکم و لگن را روی صفحه‌ی مانیتور مشاهده کند. در صورتی که لازم باشد مشکلی که در این ارگان‌ها وجود دارد، با جراحی درمان شود، از ابزارهای دیگری استفاده می‌شود. این ابزار‌ها نیز معمولا از طریق چند برش کوچک دیگر وارد شکم می‌شوند. البته می‌توان ابزارهای جراحی را نیر توسط همان لاپاراسکوپ اولیه و از طریق همان برش اولیه وارد شکم کرد و جراحی را انجام داد. این روش لاپاراسکوپی “لاپاراسکوپی تک سایت” نامیده می‌شود.
مزایای جراحی لاپاراسکوپی چیست؟
جراحی لاپاراسکوپی مزایای بسیاری داردکه در ادامه به آن اشاره شده است. بیمارانی که تحت جراحی لاپاراسکوپی قرار می‌گیرند درواقع عمل جراحی کم تهاجمی‌تر و ایمن‌تری دارند و بنابراین ریکاوری و بهبودی آن‌ها بعد از جراحی سریع‌تر و بهتر صورت می‌گیرد.
- جراحی لاپاراسکوپی آسیب بسیار کمتری به بافت‌های بدن بیمار وارد می‌کند و احتمال بروز عوارض ناشی از جراحی را کاهش می‌دهد.
- جراحی لاپاراسکوپی از طریق برش‌های بسیار کوچکی در پوست انجام می‌شود که احتمال عفونت آن بسیار کمتر است.
- جراحی لاپاراسکوپی جای زخم بسیار کمتری به جا می‌گذارد و به لحاظ ظاهری نیز نتایج مطلوب‌تری دارد.
- میزان درد بیمار بعد از جراحی لاپاراسکوپی کمتر است و بیمار زمان کمتری در بیمارستان می‌ماند و دوره ریکاوری بسیار سریع سپری می‌شود.
- بیمار بعد از این جراحی بسیار سریع‌تر می‌تواند به کار و فعالیت‌های خود بازگردد.
- جراجی لاپاراسکوپی ریسک بروز عوارض بلند مدت را کاهش می‌دهد.
لاپاراسکوپی برای تشخیص و درمان چه مشکلاتی به کار برده می‌شود؟
از تکنیک لاپاراسکوپی برای تشخیص علت دردهای مزمن شکمی و ناباروری و همچنین برا بررسی توده‌های داخل شکمی استفاده می‌شود. در صورتی که مشکلی دیده شود و تشخیص داده شود، اغلب می‌توان به طور همزمان آن را در همان جراحی، درمان کرد (در واقع جراحی هم با هدف تشخیص و هم درمان انجام می‌شود). از روش لاپاراسکوپی همچنین برای تشخیص و درمان مشکلات زیر استفاده می‌شود:
- اندومتریوز- در صورتی که علائم و نشانه‌های ابتلا به اندومتریوز را داشته باشید و مصرف دارو کمکی به شما نکرده باشد، احتمالا انجام لاپاراسکوپی برای شما تجویز می‌شود. از لاپاراسکوپی برای نگاه کردن به فضای داخل لگن استفاده می‌شود و در صورتی که بافت اندومتریوز دیده شود، اغلب طی همان عمل با کمک لاپاراسکوپ برداشته می‌شود.
- فیبروئید. فیبروئید به بافت‌های اضافه‌ای گفته می‌شود که در دیواره‌ی داخلی رحم یا در خارج ازآن رشد می‌کنند. اغلب فیبروئید‌ها خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند، اما تعداد بسیار کمی از آن‌ها نیز ممکن است سرطانی باشند. فیبروئید‌ها می‌توانند باعث درد و خونریزی شدید شوند. در مواردی می‌توان از لاپاراسکوپی برای برداشتن آن‌ها استفاده کرد.
- کیست تخمدان. در برخی از زنان در اطراف تخمدان کیست‌هایی تشکیل می‌شود. این کیست‌ها اغلب بدون نیاز به درمان خوب می‌شوند. اما در صورتی که کیست‌ها به خودی‌خود درمان نشوند، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که برای برداشتن آن عمل لاپاراسکوپی را انجام دهید.
- حاملگی خارج از رحم. ممکن است از لاپاراسکوپی برای برداشتن جنین خارج از رحم استفاده شود.
- بیماری‌های مربوط به ناحیه کف لگن. از لاپاراسکوپی می‌توان برای درمان بی‌اختیاری ادارار و پرولاپس ارگان‌های داخل لگن استفاده کرد.
- سرطان. برخی از انواع غدد سرطانی را می‌توان با لاپاراسکوپی خارج کرد.
برای انجام لاپاراسکوپی از چه تکنیک بیهوشی استفاده می‌شود؟
جراحی لاپاراسکوپی معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. با اعمال بیهوشی عمومی شما به طور کامل به خواب فرو می‌روید. در موراد خاصی ممکن است به جای بیهوشی عمومی از بیهوشی موضعی استفاده شود. این نوع از بیهوشی تنها عصب‌های اطراف محل جراحی را مسدود می‌کند (به عنوان مثال ناحیه‌ی زیر کمر) و بنابراین شما دردی را احساس نمی کنید.
جراحی لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
بعد از این که بیهوشی اعمال شد، یک برش بسیار کوچک در ناف یا زیر ناف یا ناحیه دیگری در شکم ایجاد می‌شود. سپس لاپاراسکوپ از طریق این برش وارد شکم می‌شود. در حین انجام این عمل، فضای داخل شکمی از گاز پر می‌شود. پر کردن فضای شکمی از گاز، موجب می‌شود که ارگان‌های لگنی و تولید مثل با وضوح بهتری دیده شوند. با کمک دوربینی که به سر لاپاراسکوپ متصل است، متخصص می‌تواند ارگان‌های داخل شکم و لگن را روی مانیتور مشاهده کند. برای انجام جراحی و وارد کردن ابزارهای جراحی ممکن است برش‌های کوچک دیگری نیز در نواحی دیگر شکم ایجاد شوند. یک ابزار دیگر به نام ابزار کنترل رحمی نیز ممکن است از طریق واژن و دهانه‌ی رحم وارد رحم شود. از این ابزار برای تکان دادن ارگان‌های رحمی و بهتر دیدن آن‌ها استفاده می‌شود.
شرایط بیمار و اقدامات پس از جراحی لاپاراسکوپی
بعد از اتمام جراحی، لاپاراسکوپ و قسمت اعظمی از گازی که وارد شکم شده است، خارج می‌شوند. برش‌های کوچک ایجاد شده بخیه زده می‌شوند و شما به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید. شما تا چند ساعت بعد از جراحی احساس خواب آلودگی خواهید داشت و به خاطر اثرات بیهوشی کمی حالت تهوع دارید. در صورتی که جراحی شما به صورت سرپایی انجام شده (شما در بیمارستان بستری نشده‌اید)، در اتاق ریکاوری می‌مانید تا زمانی که اثر بیهوشی کاملا برطرف شود و شما بتوانید بدون کمک دیگران بیایستید و به دستشویی بروید. لازم است یک نفر همراه شما باشد و شما را تا خانه برساند. شما معمولا میتوانید در همان روز جراحی به خانه بازگردید. در صورتی که جراحی‌های پیچیده‌تری با لاپاراسکوپی انجام شده باشد، مانند هیسترکتومی با لاپاراسکوپی، احتمالا لازم است که یک شب را دربیمارستان بمانید.
ریکاوری بعد از جراحی لاپاراسکوپی چگونه است؟
شما تا چند روز بعد از جراحی لاپاراسکوپی، احساس خستگی و درد خفیف خواهید داشت. احتمالا درد در اطراف محل‌های برش جراحی و ناف شما احساس می‌شود. در حین انجام جراحی، یک لوله‌ی تنفسی در گلوی شما گذاشته می‌شود و این موضوع می‌تواند باعث شود که بعد از جراحی کمی گلوی شما درد یا سوزش داشته باشد. شما میتوانید قرص‌های مکیدنی برای نرم کردن گلو را مصرف کنید یا کمی آب‌نمک قرقره کنید تا سوزش گلو کمتر شود. همچنین ممکن است در شانه و کمر خود احساس درد کنید. این درد به خاطر گازی است که در فضای داخل شکم باقی مانده است که ظرف چند ساعت تا نهایتا چند روز، به خودی خود برطرف می‌شود. در صورتی که درد و حالت تهوع شما ظرف چند روز بعد از لاپاراسکوپی از بین نرفت و یا شدیدتر شد حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
چه مدت بعد از جراحی لاپاراسکوپی می‌توانم به فعالیت‌های روزانه‌ی خود بازگردم؟
جراح شما به شما خواهد گفت که چه مدت زمان بعد از جراحی میتوانید به انجام فعالیت‌های خود بازگردید. در صورتی که جراحی ساده و کوچک بوده باشد، شما بعد از ۱ یا دو روز میتوانید مانند قبل به کارهای خود بپردازید. اما جراحی‌های پیچیده‌تر و سنگین‌تری مانند هیسترکتومی به مدت زمان بیشتری برای ریکاوری نیاز دارند. ممکن است پزشک به شما توصیه کند که از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
انواع جراحی‌های انجام شده با تکنیک لاپاراسکوپی
جراحی‌های بسیار زیادی را می‌توان با کمک لاپاراسکوپی انجام داد. برخی از این جراحی‌ها عبارتند از:
- جراحی رفلاکس معده
- جراحی‌های انجام شده برای درمان انواع فتق شکمی
- جراحی سنگ کیسه‌ی صفرا
- جراحی برداشتن کیسه‌ی صفرا
- جراحی سنگ‌های مجرای صفراوی
- جراحی کاردیومیوتومی
- جراحی برداشتن آپاندیس
- برداشتن طحال
- آندوسکوپی
- گاستروسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی
- کلونوسکوپی