پولیپ معده که به آن پولیپ گاستریت نیز گفته میشود، مجموعه‌ای از بافت سلولی است که درون سطح پوشاننده معده تشکیل میشود. این پولیپ‌ها نادر هستند و معمولا باعث ایجاد هیچگونه علامت یا نشانه‌ای نمی‌شوند. معمولا پولیپ معده زمانی تشخیص داده میشود که پزشک به دلایل دیگری به ارزیابی معده بپردازد. در اکثر موارد، پولیپ معده به سرطان معده تبدیل نمی‌شود، اما برخی از انواع پولیپ‌ها می‌توانند ریسک سرطان معده را در آینده افزایش دهند. پولیپ‌هایی که با علائم مختلفی همراه هستند باید درمان شوند. می‌توان آنها را به کمک دارو یا عمل جراحی درمان کرد. درمان پولیپ به نوع، اندازه، و تعداد آن بستگی دارد. هیچ راهی برای جلوگیری از تشکیل پولیپ وجود ندارد. کنترل یا درمان بیماری‌های مرتبط با پولیپ میتواند از پیشرفت پولیپ در آینده جلوگیری کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت میتوانید با شماره تلفن های 02122260452 و 02122908154 و 09195373730 تماس حاصل فرمایید.
انواع پولیپ در معده
سه نوع پولیپ که شیوع بالایی دارد عبارتند از:
پولیپ هایپرپلاستیک
حدود نیمی از پولیپ‌های معده در دسته پولیپ هایپرپلاستیک قرار دارند. معمولا اندازه این پولیپ کمتر از یک سانتی متر است اما ممکن است بزرگتر شوند. در سه درصد از موارد این پولیپ‌ها به سرطان تبدیل می‌شوند ریسک سرطانی شدن پولیپ‌هایی که اندازه آنها پیش از 2 سانتیمتر است بسیار زیاد است. پولیپ هایپرپلاستیک با عارضه‌ای که ورم معده دارد و با التهاب دیواره معده همراه است، ارتباط دارد.
پولیپ‌های غده فوندیک
پزشکان ادعا می‌کنند که این نوع پولیپ‌ها شیوع بسیار بالایی دارند. در گذشته این پولیپ‌ها به اشتباه تشخیص داده می‌شدند یا به طور کامل نادیده گرفته می‌شدند معمولا این نوع پولیپ باعث نگرانی نمی‌شود زیرا به ندرت به غدد سرطانی تبدیل می‌شوند، در افرادی که سابقه سندروم پولیپوز آدنماتوز خانوادگی (FAP) دادند احتمال سرطانی شدن این پولیپ‌ها وجود دارد. پولیپ‌های غده فوندیک به مصرف قرص امپرازول به مدت طولانی ارتباط دارد. قرص امپرازول برای درمان زخم معده، بیماری رفلاکس معده مری و عفونت هیلکوباکترپیلوری تجویز میشود.
آدنوم
این زائده‌ها از بافت غدد معده شروع به رشد می‌کنند و حدود ده درصد از پولیپ معده به این گروه تعلق دارند. این نوع پولیپ باعث نگرانی میشود و در مواردی که اندازه آن بیش از 2 سانتی متر باشد احتمال سرطانی شدن آن وجود دارد. این نوع پولیپ در میان افرادی که التهاب معده دارند بسیار شایع است. باید این نوع پولیپ از معده خارج شود. تخلیه پولیپ معمولا به کمک آندوسکوپی انجام میشود، با این حال گاهی اوقات انجام عمل جراحی پولیپ معده ضروری است.
چرا دچار پولیپ معده می‌شویم؟
پولیپ معده در واکنش به آسیب دیدگی بافت داخلی معده ایجاد میشود، شایع ترین علل پولیپ معده عبارتند از:
- التهاب مزمن معده که تحت عنوان گاستریت نیز شناخته میشود یکی از علل ابتلا به پولیپ معده است که این عارضه میتواند منجر به تشکیل پولیپ هایپرپلاستیک و آدنوم شود. احتمال سرطانی شدن پولیپ هایپرپلاستیک کم است، اگرچه احتمال سرطانی شدن پولیپ‌هایی که بزرگتر از یک سانتیمتر هستند بیشتر است. آدنوم نادرترین نوع پولیپ معده است اما احتمال تبدیل شدن آن به سرطان بسیار زیاد است. به همین دلیل از معده خارج می‌شوند.
- پولیپوز آدنماتوز خانوادگی، یک سندروم ارثی نادر است که برخی از سلول‌های دیواره داخلی معده را به یک نوع پولیپ که پولیپ غده فوندیک نام دارد، تبدیل می‌کند. پولیپ غده فوندیک که این سندروم ارتباط دارند از بدن خارج می‌شوند زیرا قابلیت تبدیل شدن به تومور سرطانی را دارند. پولیپوز آدنماتوز خانوادگی میتواند منجر به آدنوم شود.
- پولیپ غده فوندیک در میان افرادی که به صورت مرتب از داروهای معده و مهارکننده‌های پروتون پمپ برای کاهش اسید معده استفاده می‌کنند، بسیار شایع است. این پولیپ‌ها کوچک هستند و باعث نگرانی نمی‌شوند. ریسک سرطانی شدن پولیپ غده فوندیک که قطر آن بیش از یک سانتی متر است، بسیار کم است، بنابراین ممکن است پزشک از بیمار بخواهد مصرف مهارکننده‌های پروتون را قطع کند، یا پولیپ را خارج کند، یا خواستار اجرای هر دو مورد باشد.
این بیماری چه نشانه‌هایی دارد؟
معمولا پولیپ معده با هیچ گونه علامت و نشانه‌ای همراه نیست. اما هنگامی که پولیپ معده بزرگ میشود، زخم‌های متعددی را روی سطح معده ایجاد می‌نماید. پولیپ به ندرت باعث انسداد ورودی بین معده و روده کوچک میشود. علائم و نشانه‌های پولیپ معده عبارتند از:
- درد و ناراحتی هنگام فشار دادن شکم
- استفراغ
- وجود خون در مدفوع
- آنمی
چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟
افراد مسن و میانسال بیشتر دچار پولیپ معده می‌شوند. عوامل دیگری نیز در ابتلا به پولیپ نقش دارند که عبارتند از:
- گاستریت
- برخی عفونت‌ها مانند عفونت هیلکوباکترپیلوری
- کم خونی خطرناک
- زخم معده
- جراحی معده در گذشته
- بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)
- سابقه خانوادگی
راه‌های تشخیص این بیماری چیست؟
معمولا هنگامی که پزشک برای ارزیابی معده و بررسی سایر مشکلات، معده را معاینه می‌کند به وجود پولیپ پی می‌برد که ممکن است باعث ایجاد علائم و نشانه‌هایی شود که بیمار در پی شکایت از آن به پزشک مراجعه کرده است. عکسبرداری به کمک اشعه ایکس و مقطع نگارش رایانه‌ای از جمله روش‌هایی هستند که برای تشخیص پولیپ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آندوسکوپی
معمولا پولیپ‌ها در آندوسکوپی قسمت فوقانی دستگاه گوارش یافت می‌شوند. آندوسکوپی معده روشی است که در آن از یک لوله سبک و منعطف برای مشاهده مری، معده و ابتدای روده کوچک استفاده میشود. این دستگاه به همراه هوا وارد معده میشود و به پزشک اجازه می‌دهد چین خوردگی‌های معده را مشاهده کند. آندوسکوپی میتواند نقاط قرمز، زائده‌های معده، خونریزی و التهاب آن را نشان دهد. بیمار باید حداقل 6 ساعت قبل از آندوسکوپی از خوردن مواد غذایی و نوشیدن مایعات اجتناب کند. پزشک قبل از وارد کردن آندوسکوپ درون مری، داروی بی حس کننده را درون گلوی بیمار اسپری می‌کند یا به او داروی آرام بخش می‌دهد. این فرایند حدود 20 تا 30 ثانیه طول می‌کشد و باعث ایجاد درد و ناراحتی نمی‌شود. در صورتی که پزشک در هنگام انجام آندوسکوپی، پولیپ‌های معده را ببیند، از آنها نمونه برداری می‌کند یا کل به کمک وسایل مخصوص کل پولیپ را خارج می‌نماید. پزشک میتواند با بررسی سلول‌ها زیر میکروسکوپ، نوع پولیپ را مشخص کند. پزشک براساس نوع پولیپ از بیمار می‌خواهد سالی یک یا دو بار آندوسکوپی انجام دهد تا رشد پولیپ‌ها مورد ارزیابی قرار بگیرد.
چگونه پولیپ معده را درمان کنیم؟
روش‌های مختلفی برای درمان پولیپ معده وجود دارد، انتخاب نوع درمان به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع پولیپ
- اندازه پولیپ
- شکل پولیپ
- محل قرارگیری پولیپ
- تعداد پولیپ‌ها
- علائم بیمار
- سایر فاکتورهای خطر برای سرطان معده که شامل سن بیمار و سابقه استعمال دخانیات است.
روش‌های درمان پولیپ معده براساس نوع پولیپ به شرح زیر است:
- پولیپ‌های کوچک‌تر: که آندوم نیستند و نیازی به درمان ندارند. این پولیپ‌ها هیچ گونه علامتی ندارند و به ندرت سرطانی می‌شوند. پزشک از بیمار می‌خواهد که به صورت دوره‌ای آندوسکوپی انجام دهد تا در صورت برگ شدن پولیپ و ایجاد هرگونه علامتی، از بدن خارج شود.
- پولیپ‌های بزرگ: نیازی به تخلیه ندارند، اکثر پولیپ‌های معده در هنگام آندوسکوپی از معده برداشته می‌شوند.
- آدنوم: به عنوان پولیپ خوش خیم در نظر گرفته میشود که بعدا سرطانی میشود، به این ترتیب باید از معده برداشته شود.
- پولیپوز آدنماتوز خانوادگی: از معده برداشته می‌شوند زیرا به سرطان ربط دارند.
- پولیپ‌هایی که به علت گاستریت و توسط هلیکوباکترپیلوری ایجاد می‌شوند: پزشک برای از بین بردن باکتری، آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. مصرف دارو باعث از بین رفتن پولیپ و جلوگیری از عود آنها میشود. باید چند هفته آنتی بیوتیک مصرف کند تا باکتری از بین برود.
رژیم غذایی
درمان نکردن عفونت، بیماری‌ها، رژیم غذایی و سبک زندگی از عواملی هستند که بر سلامت دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارند. این عوامل می‌توانند منجر به التهاب معده و در نتیجه تشکیل پولیپ شوند. رژیم غذایی سالم میتواند ریسک تشکیل پولیپ معده و بیماری‌های دستگاه گوارش را کاهش دهد.
مصرف میوه و سبزیجات
میوه و سبزیجات حاوی مقدار زیادی فیبر هستند که مصرف آنها برای تغذیه باکتری‌های مفید دستگاه گوارش، تامین ویتامین و آنتی اکسیدان‌های بدن ضروری است. آنتی اکسیدان باعث خنثی شدن مولکول‌های رادیکال آزاد میشود که بر رشد سلول‌های غیر طبیعی معده تاثیر می‌گذارند. انواع سیب، سبزیجات برگ سبز، فلفل دلمه، نارنج و انواع توت سرشار از مواد مغذی سبزی در رژیم غذایی خود بگنجانید. برای کاهش التهاب معده از مصرف میوه‌هایی که مقدار زیادی اسید دارند مانند پرتقال و گریپ فرپت خودداری کنید تا مصرف آنها را محدود نمائید. پزشکان توصیه می‌کنند از مصرف انواع ترشی و خیارشور خودداری کنید زیرا ریسک سرطان معده را افزایش می‌دهند.
غلات و حبوبات کامل
غلات و حبوبات مختلف حاوی مقدار زیادی فیبر و ویتامین‌های گروه B هستند که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند. به حاوی غلات اصلاح شده و سفید که حاوی مقدار بسیار کمی فیبر و مواد مغذی هستند از برنج قهوه‌ای، پاستا، آرد گندم، انواع حبوبات و غلات استفاده کنید. حبوباتی مانند نخود، لوبیا، عدس، و ماش حاوی مقدار بسیار زیادی فیبر هستند که خاصیت اسیدی بسیار کمی دارند.
محدود کردن برخی مواد غذایی
دستگاه گوارش نمی‌تواند به سرعت غذاهای سرخ شده، فرآوری شده، انواع گوشت، و گوشت چرب قرمز را هضم کند بنابراین برای هضم این مواد غذایی باید اسید بیشتری تولید کند که این امر باعث التهاب دیواره معده میشود. جایگزین کردن مواد غذایی چرب با ماهی تازه، لبینات کم چرب، گوشت پرندگان و مصرف روغن زیتون به کاهش میزان روغن مصرفی روزانه کمک می‌کند. باید مصرف نوشیدنی‌های گازدار که حاوی مقدار بسیار زیادی کافئین هستند محدود شود. بیمار باید در خصوص نکات مربوط به رژیم غذایی، شرایط بیماری و نیازهای تغذیه‌ای خود با پزشک مشورت کند.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به پولیپ معده
می‌توان ریسک ایجاد پولیپ‌های جدید معده را کاهش داد. به عنوان مثال در صورتی که بیمار پولیپ فوندیک داشته باشد، پزشک از او می‌خواهد مصرف داروهای مهارکننده پروتون پمپ را قطع کند. در صورت ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری، مصرف آنتی بیوتیک میتواند ریسک پولیپ هایپرپلاستیک را کاهش دهد. برای کاهش ریسک مشکلات ناشی از پولیپ معده باید به طور منظم به پزشک مراجعه و از دستورات او پیروی کرد.