کیسه صفرا یک عضو گلابی شکل در زیر کبد و محل ذخیره‌ی صفرا، مایع زرد رنگی که به هضم غذا کمک می‌کند، می‌باشد. صفرا از طریق مجاری صفرا از کیسه صفرا آزاد شده و در معده و روده با غذایی که از راه هضم به قسمت‌های کوچک‌تر شکسته می‌شود، ترکیب می‌گردد. سرطان کیسه صفرا زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های کیسه صفرا به شکل غیر معمول در آمده و بدون محدودیت تکثیر شوند. سرطان کیسه صفرا را می‌توان با روش‌هایی درمان کرد که عبارتند از:
- جراحی برداشت تومور (یا تومورهای) کیسه صفرا و گاهی اوقات برداشت قسمتی از کبد
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
- استنت گذاری. اگر تومور مسیر مجرای صفرا را مسدود کرده باشد، از استنت استفاده می‌شود. استنت لوله‌ای است که اجازه می‌دهد صفرای تولید شده در کبد راحت‌تر وارد روده شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت میتوانید با شماره تلفن های 02122260452 و 02122908154 و 09195373730 تماس حاصل فرمایید.
در اکثر مبتلایان به سرطان کیسه صفرا، باید کیسه صفرا و بافت آسیب دیده‌ی کبد برداشته شوند. این فرآیند مستلزم برداشت کیسه صفرا، یک بخش گوه شکل از کبد که در نزدیکی کیسه صفرا قرار دارد، مجرای صفرا در صورتی که درگیر شده و آسیب دیده باشد، و غدد لنفاوی اطراف رگ‌های خونی آن قسمت می‌باشد. تنها در صورتی که سرطان کیسه صفرا در مراحل اولیه باشد، می‌توان با یک کوله سیستکتومی ساده یا با برداشت کیسه صفرا آن را کاملا درمان کرد. بیمارانی که کیسه صفرای آنها بخاطر وجود سنگ کیسه صفرا برداشته شده و بعدا متوجه وجود سرطان کیسه صفرا شده‌اند، به یک جراحی مجدد نیاز دارند. در جراحی دوم معمولا بافتی از کبد که نزدیک کیسه صفرا است و همچنین غدد لنفاوی محل سرطان برداشته می‌شوند.
علت ایجاد سرطان کیسه صفرا چیست؟
علت دقیق ایجاد سرطان کیسه صفرا مشخص نیست، اما تصور می‌شود که برخی موارد احتمال ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می‌دهند.
این موارد عبارتند از:
- سن بالا- سرطان کیسه صفرا در سنین بالای هفتاد سال بیشتر دیده می‌شود.
- سابقه خانوادگی- اگر والدین، خواهران و برادران یا فرزند یک فرد به سرطان کیسه صفرا مبتلا باشد، احتمال ابتلای فرد به این نوع سرطان نیز افزایش می‌یابد.
- وجود مشکل یا بیماری دیگری در کیسه صفرا- اگر فرد دچار سنگ کیسه صفرا، التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت)، پولیپ کیسه صفرا یا پرسلن کیسه صفرا باشد، احتمال ابتلا به سرطان کیسه صفرا در او بیشتر خواهد بود.
- چاقی
- سیگار کشیدن
این بیماری چه نشانه‌هایی دارد؟
معمولا سرطان کیسه صفرا در مراحل اولیه هیچ نشانه‌ی مشخصی ندارد اما گاهی اوقات علائم بیماری زودتر آشکار شده و باعث تشخیص زودتر می‌شوند. اگر سرطان کیسه صفرا در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان موثرتر خواهد بود. برخی از علائم رایج سرطان کیسه صفرا عبارتند از:
درد شکم
اکثر افراد مبتلا به سرطان کیسه صفرا دچار شکم درد هستند. در اکثر موارد این درد در قسمت بالا و سمت راست شکم ایجاد می‌شود.
حالت تهوع یا استفراغ
گاهی اوقات افراد مبتلا به سرطان کیسه صفرا دچار استفراغ می‌شوند.
زردی
زردی به معنی زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها است. اگر سرطان تا حدی پیشرفت کند که باعث انسداد مجرای صفرا شود، صفرای تولید شده در کبد به روده‌ها نمی‌ریزد. این باعث افزایش مقدار بیلی روبین (ماده‌ی شیمیایی موجود در صفرا که باعث زردی رنگ صفرا می‌شود) در خون و رسوب آن به قسمت‌های مختلف بدن می‌گردد. زردی معمولا در پوست و سفیدی چشم‌ها دیده می‌شود.
وجود توده‌ها یا برآمدگی‌هایی در شکم
اگر سرطان کیسه صفرا باعث انسداد مجرای صفرا شود، صفرا بزرگ‌تر از اندازه‌ی طبیعی خود می‌گردد. ممکن است سرطان کیسه صفرا به قسمت‌هایی از کبد که در مجاورت کیسه صفرا قرار دارند نیز گسترش یابد. پزشک با مشاهده‌ی برآمدگی‌های موجود در سمت راست و بالای شکم متوجه این مشکل می‌شود. این حالت را می‌توان با انجام آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی نیز تشخیص داد.
علائم دیگر
برخی از علائم کمتر رایج سرطان کیسه صفرا عبارتند از:
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- تورم شکم
- تب
- خارش پوست
- ادرار تیره
- مدفوع کم رنگ و چرب
سرطان کیسه صفرا زیاد رایج نیست و ممکن است این علائم در اثر مشکلات و بیماری‌های دیگری به جز سرطان کیسه صفرا ایجاد شوند. برای مثال، افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا نیز بسیاری از این علائم را دارند. درد شکم علل بسیار رایج‌تری به جز سرطان کیسه صفرا دارد. و هپاتیت ویروسی (عفونت کبد) یکی از علل بسیار رایج ایجاد زردی است. با این حال، اگر فرد هر یک از مشکلات ذکر شده را داشت، باید فورا به پزشک مراجعه کند تا علت ایجاد مشکل مشخص شده و در صورت نیاز درمان شود.
راه‌های تشخیص این تومور چیست؟
پزشک آزمایشات مختلفی تجویز می‌کند تا از وجود سرطان و اینکه آیا سرطان به قسمت‌های دیگر نیز گسترش یافته یا خیر اطمینان حاصل کند. پزشک آزمایش‌های تشخیصی زیر را برای بیمار تجویز می‌کند:آزمایش‌های خون شامل شمارش کامل خون، هماتوکریت، تعداد پلاکت‌ها، آزمایش‌های عملکرد کبد، CA-19-9 و بیلی روبین می‌باشند. بیلی روبین ماده‌ای شیمیایی است که در افراد مبتلا به سرطان کیسه صفرا به علت انسداد مجرای صفرا توسط تومور به بالاترین حد خود می‌رسد.سونوگرافی شکم در مشاهده‌ی تومور به پزشک کمک می‌کند.سی تی اسکن، تومور (تومورهای) موجود در کبد و اندازه و محل دقیق آنها، و همچنین ارتباط آنها با ساختارهای صفراوی/ عروقی را مشخص می‌کند. همچنین به پزشک کمک می‌کند تا بتواند سلامت کلی کبد را تشخیص دهد.ام آر آی تومور (تومورهای) موجود در کبد و اندازه و محل دقیق آنها، و همچنین ارتباط آنها با ساختارهای صفراوی/ عروقی را مشخص می‌کند. همچنین ام آر آی به پزشک کمک می‌کند تا بتواند سلامت کلی کبد را تشخیص دهد. پزشک تشخیص می‌دهد که انجام ام آر آی یا سی تی اسکن یا هر دو نیاز است.نمونه برداری به معنی برداشت قسمتی از بافت به منظور بررسی آن در زیر میکروسکوپ است. نمونه‌ی مورد نظر توسط یک متخصص آسیب شناش بررسی می‌شود. پزشک با توجه به اندازه یا حجم تومور، توصیه می‌کند که نمونه برداری به یکی از روش‌های زیر انجام شود:
- با استفاده از لاپاراسکوپی که یک روش جراحی کمی تهاجمی است.
- با استفاده از آسپیراسیون (مکیدن به وسیله هوا) سوزن‌های ظریف یا ضخیم و استفاده از سی تی اسکن یا اولتراسوند برای هدایت و تعیین محل قرارگیری سوزن.
- با استفاده از اندوسکوپ (یک لوله‌ی ظریف، باریک و انعطاف پذیر) که از راه دهان وارد معده و ابتدای روده می‌شود. ابزاری به همراه اندوسکوپ از دیواره روده به پایین فرستاده شده و نمونه‌ای از بافت را جدا می‌کند.
کلانژیوگرافی آندوسکوپیک عقب‌گرد زمانی استفاده می‌شود که پزشک بخواهد مجاری ورودی کیسه صفرا و کبد را مشاهده کند. کمی داروی آرام بخش به بیمار داده شده و پزشک یک اندوسکوپ را از راه دهان و مری وارد معده و روده کوچک می‌کند. یک لوله‌ی کوچک‌تر یا کاتتر نیز از طریق اندوسکوپ وارد مجاری صفرا می‌شود. ماده‌ی حاجب (ماده‌ای رنگی) به درون مجاری تزریق شده و پزشک تعدادی عکس رادیوگرافی تهیه می‌کند. این عکس‌ها نشان می‌دهند که آیا در قسمت‌های اطراف کیسه صفرا توموری وجود دارد یا خیر.در این روش، یک سوزن نازک از راه پوست وارد مجاری صفرا می‌شود. مقداری ماده حاجب (ماده رنگی) به وسیله سوزن تزریق می‌شود تا عکس‌های رادیوگرافی با کنتراست بالا تهیه شود. پزشک با مشاهده‌ی عکس‌های رادیوگرافی تهیه شده می‌تواند تشخیص دهد که آیا توموری در کیسه صفرا وجود دارد یا خیر. به طور معمول، کولانژیوگرافی تصاویری از مجاری صفراوی فراهم می‌کند و ممکن است تومور موجود در کیسه صفرا نشان داده نشود. با این حال، این روش برای تعیین محل انسداد مجرای صفرا بسیار مناسب است.در لاپاراسکوپی از یک اندوسکوپ برای مشاهده‌ی کیسه صفرا و دیگر اندام‌های داخلی استفاده می‌شود. در لاپاراسکوپی شکاف کوچکی روی شکم ایجاد شده و لوله‌ای از طریق این شکاف به داخل فرستاده می‌شود. در این روش پزشک می‌تواند با استفاده از اندوسکوپ، دوربین و نور، کیسه صفرا و اندام‌های مجاور را مشاهده و بررسی کند.
بهترین روش برای درمان سرطان کیسه صفرا چیست؟
درمان یا درمان‌های ترکیبی مناسب برای فرد به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع سرطان کیسه صفرا
- مرحله‌ی سرطان
- سلامت کلی فرد
پرتو درمانی
پرتو درمانی یکی از روش‌های درمان سرطان است که از اشعه ایکس با انرژی زیاد یا اشعه‌های دیگر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا ممانعت از رشد آنها استفاده می‌کند. دو نوع پرتو درمانی وجود دارد که عبارتند از:
- پرتو درمانی خارجی که از دستگاهی در خارج از بدن برای فرستادن اشعه به سمت قسمت سرطانی استفاده می‌کند.
- در پرتو درمانی داخلی از یک ماده رادیو اکتیو که در سوزن، دانه، سیم، یا کاتتر قرار داده شده و مستقیما در بدن، بسیار نزدیک به تومور و یا درون آن قرار می‌گیرد استفاده می‌کند.
انتخاب روش انجام پرتو درمانی به نوع و مرحله‌ی سرطان بستگی دارد. برای درمان سرطان کیسه صفرا از پرتو درمانی خارجی استفاده می‌شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی یکی از روش‌های درمان سرطان است که در آن از داروهایی برای توقف رشد سلول‌های سرطانی، چه با کشتن سلول‌ها و چه با ممانعت از تقسیم سلول‌ها، استفاده می‌شود. هنگامی که داروهای شیمی درمانی به صورت خوراکی یا تزریق در رگ یا عضله مصرف شوند، دارو وارد جریان خون شده و به سلول‌های سرطانی تمام بدن می‌رسند (شیمی درمانی سیستمیک). هنگامی که شیمی درمانی مستقیما بر روی مایع مغزی نخاعی، یکی از اعضا، یا یکی از حفره‌های بدن مانند شکم انجام شود، دارو بیشتر بر سلول‌های سرطانی موجود در این قسمت‌ها اثر می‌گذارد (شیمی درمانی موضعی). انتخاب روش شیمی درمانی به نوع و مرحله‌ی سرطان بستگی دارد.
جراحی
سرطان کیسه صفرا را می‌توان با استفاده از کوله سیستکتومی یا جراحی برداشت کیسه صفرا و بخشی از بافت‌های اطراف آن درمان کرد. غدد لنفاوی نزدیک کیسه صفرا نیز ممکن است برداشته شوند. گاهی اوقات از یک لاپاراسکوپ برای هدایت جراحی کیسه صفرا استفاده می‌شود. لاپاراسکوپ به یک دوربین ویدئویی متصل شده و از راه شکافی که در شکم ایجاد می‌شود، وارد می‌گردد. ابزارهای جراحی نیز از راه دیگر قسمت‌ها وارد می‌شوند تا جراحی انجام شود. از آنجا که احتمال دارد سلول‌های سرطانی کیسه صفرا به قسمت‌های دیگر نیز گسترش یافته باشند، بافت اطراف قسمت‌های ورودی لاپاراسکوپ و دیگر ابزارها نیز برداشته می‌شود.
اگر سرطان تا جایی گسترش یافته باشد که نتوان آن را جدا کرد، از جراحی‌های تسکینی زیر برای کاهش علائم استفاده می‌شود:
جراحی بای پس صفرا
اگر تومور باعث انسداد روده شده باشد و همچنان صفرا در کیسه صفرا تولید شود، جراحی بای پس صفرا انجام می‌شود. در حین این جراحی، مجرای صفرا یا کیسه صفرا بریده شده و به روده کوچک متصل می‌شوند تا مسیر جدیدی در اطراف محل انسداد ایجاد شود.
استنت گذاری از طریق آندوسکوپ
اگر تومور باعث انسداد مجرای صفرا شده باشد، جراحی استنت گذاری (لوله‌ای ظریف و انعطاف پذیر) انجام می‌شود تا صفرای تولید شده از این راه تخلیه شود. ممکن است استنت توسط یک کاتتر که صفرا را به خارج از بدن می‌برد گذاشته شود یا گاهی استنت در اطراف محل مسدود گذاشته شده و صفرا را به روده کوچک می‌برد.
تخلیه ترانس هپتیک زیر پوستی صفرا
از این روش زمانی استفاده می‌شود که انسدادی وجود داشته و استنت گذاری نیز امکان پذیر نباشد. یک عکس رادیوگرافی از کبد و مجاری صفرا تهیه می‌شود تا محل انسداد مشخص گردد. از تصاویر تهیه شده توسط اولتراسوند برای هدایت در استنت گذاری استفاده می‌شود. استنت برای تخلیه صفرا به روده‌ی کوچک یا کیسه‌ای در خارج از بدن در کبد گذاشته می‌شود. این عمل برای کاهش زردی قبل از جراحی انجام می‌شود.
عوارض جراحی
عوارض جانبی و خطرات پس از جراحی به مقدار بافت برداشته شده و سلامت کلی بدن قبل از جراحی بستگی دارد. تمام جراحی‌ها خطراتی دارند که شامل خونریزی، ایجاد لخته‌های خون، عفونت، عوارض ناشی از داروهای بی حسی و التهاب ریه می‌باشند.
ضرورت انجام آزمایش‌های چکاپ پس از درمان
ممکن است پس از درمان برخی از آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان یا تعیین مرحله‌ی سرطان انجام شده دوباره تکرار شوند. برخی از آزمایش‌ها به این منظور تکرار می‌شوند که مشخص شود درمان تا چه اندازه موثر بوده است. تصمیم گیری در مورد ادامه، تغییر یا توقف درمان با توجه به نتایج آزمایش‌های جدید انجام می‌شود. پس از اتمام درمان نیز برخی از آزمایش‌ها باید با فواصل معین تکرار شوند. نتایج این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که آیا وضعیت بیمار تغییر کرده یا سرطان برگشته است. این آزمایش‌ها را آزمایش‌های چکاپ می‌نامند.