مری کانالی عضلانی است که غذا از آن عبور میکند. هنگامیکه فردی عمل بلع را انجام میدهد، انقباضات هماهنگ در مری، غذا را از سمت دهان به سمت معده هدایت میکنند. بیماریهایی که این انقباضات مری را تحت تأثیر قرار میدهند، “اختلالات حرکتی مری” نامیده میشوند. این اختلالات بهطور چشمگیری بلع، غذا خوردن و کیفیت کلی زندگی افراد را تحت تأثیر قرار میدهند.
دکتر رضادوست متناسب با نیازها، شیوه زندگی و اهداف هر بیمار، برنامه جامع درمانی منحصربهفردی را ارائه میکنند، همچنین برای درمان، آخرین متدهای جراحی (با تأکید بر روشهای کم تهاجمیتر) توسط ایشان بکار گرفته میشود.
ازجمله عملهای جراحی که توسط ایشان صورت میپذیرد، میتوان به عمل جراحی “آشالازی”(ناتوانی در بلع غذا) و جراحی “ریفلاکس معده” اشاره نمود.
اگر در مورد این اعمال جراحی سؤالی دارید و یا در جستجوی یافتن سایر گزینههای درمانی مناسب میباشید، میتوانید جهت تنظیم وقت مشاوره با شماره تلفن 0212226045 – 0212290815 تماس بگیرید.
آشالازی چیست؟
آشالازی یا آشالاژی شایعترین اختلالات حرکتی مری است. افراد مبتلابه این اختلال در بلع غذاهای جامد یا مایعات دچار مشکل میشوند. بیماران در ابتدا علائم همچون گیر افتادگی غذا و یا چسبیدن غذا (دیسفاژی) را حس میکنند که با پیشرفت بیماری بهتدریج بلع مایعات نیز دشوار میگردد. ممکن است پیشرفت بیماری در ظرف سالها بهصورت تدریجی رخ دهد، اکثراً بیمار متوجه آن نمیشود تا زمانی که علائم بیماری شدت یابد. همچنین ممکن است بیماران از علائمی همچون برگشت غذا به مری، درد قفسه سینه و سوزش سر دل شکایت کنند. در صورت عدم درمان، کاهش وزن و سوءتغذیه نیز ممکن است رخ دهد.
علل
هر بخشی از مری دارای یک نقش و عملکرد مهمی است. در یک فرد عادی، یک دریچه کاربردی (اسفنکتر تحتانی مری) در انتهای مری تعبیهشده که با باز شدن آن غذا از مری به معده وارد میشود. همچنین با بسته شدن این دریچه از برگشت غذا به مری (ریفلاکس) جلوگیری به عمل میآید. در بیماران مبتلابه آشالازی ممکن است این دریچه بهطور کامل باز نشود، بنابراین با انسداد مسیر غذاهای جامد و مایع، غذا بهراحتی وارد معده نمیشود.
در ابتدا، مری برای جبران این افزایش مقاومت با افزایش فشار به مواد غذایی سعی میکند مواد را از انسداد به وجود آمده عبور دهد. با گذشت زمان، مری خسته شده و دیگر قادر نیست با فشار وارده بر مواد غذایی آنها را به داخل معده وارد نماید. درنهایت، مری در بالای (پروگزیمال) اسفنکتر تحتانی کشیده (گشاد) میشود و مشکلات جدیتری از قبیل اختلال در غذا خوردن و بلع و تجمع مایعات و غذا در مری پدید خواهد آمد.
علائم
همانطور که قبلاً ذکر شد، اختلال ایجادشده عمدتاً مربوط به مشکلات بلع و برگشت غذای هضم نشده و مایعات به مری میباشد. هنگامیکه اختلال بلع رخ میدهد، افراد مبتلا احساس میکنند، مواد غذایی در پایینتر از گردن و یا در ناحیه قفسه سینه چسبیده است. این وضعیت بهطورکلی در طول غذا خوردن مشاهده میشود. حرکت معکوس مواد غذایی به علت ورود به گلو میتواند به وقفه خواب و یا خفگی منجر شود. علاوه بر این ممکن است، افراد مبتلا علائم زیر را نیز تجربه نمایند:
- کاهش وزن شدید
- ناراحتی شدید در قفسه سینه
- درد مکرر تیز در قفسه سینه (غیر مرتبط با قلب)
- حملات اسیدی
- درد گاهبهگاه در پشت، گردن و بازوها
- سرفه در حالت دراز کشیدن
- آسپیراسیون ریوی، درنتیجه ورود محتویات معده یا ذرات غذا به ریهها
- عفونت ثانویه ریه
تشخیص
گرفتن شرححال و معاینه فیزیکی در تشخیص درست آشالازی یا آشالاژی حیاتی میباشد. بیماران مبتلابه آشالازی معمولاً با اختلال در بلع مواد غذایی جامد و مایعات و همچنین برگشت مواد غذایی هضم نشده یا ترشحات دستگاه گوارش، مراجعه میکنند. درد قفسه سینه و سوزش سر دل نیز ممکن است رخ دهد، این علائم به دلیل شباهت میتواند با بیماری ریفلاکس معده اشتباه گرفته شود. هر بیمار مبتلابه اختلال بلع باید تحت آندوسکوپی یا ازوفاگرام (esophagram)(تصویربرداری از بلع بیمار به کمک ماده حاجب) قرار بگیرید تا انسداد به وجود آمده ازلحاظ آناتومیک بررسی شود و مواردی همچون وجود تومورهای مری یا معده (شبه آشالازی) مورد ارزیابی قرار گردد.
- رادیولوژی با اشعه ایکس
- ازوفاگرام با باریم
- آندوسکوپی فوقانی
- مانومتری مری
گزینههای درمان
برای بیماران مبتلابه آشالازی گزینههای درمانی متغیر هستند. بسته به سن و وضعیت پزشکی بیمار این محدوده شامل استفاده از داروها تا جراحی میباشد. دکتر رضادوست بر اساس شرایط شما بهترین گزینه درمانی را انتخاب مینمایند.
داروها
داروهای خوراکی بهطور موقت میتوانند اسفنکتر تحتانی مری را در حالت فاز استراحت قرار دهند. این داروها عوارض جانبی قابلتوجهی دارند و تواناییشان در کاهش علائم ضعیف میباشد. بهطورکلی، آنها توصیه نمیشوند مگر اینکه بیمار قادر به انجام روشهای درمانی دیگر نباشد.
اتساع پنوماتیک
اتساع پنوماتیک (PD) مؤثرترین روش غیر جراحی برای مبتلایان به بیماری آشالازی در نظر گرفته میشود. اتساع پنوماتیک از طریق آندوسکوپی و بهصورت سرپایی انجام میشود. بالونی که بهصورت ویژه طراحی شده است داخل مری میشود و بهدقت باز شده تا تارهای عضلانی حلقوی اسفنکتر تحتانی مری را متسع نماید. این روش منجر به بهبود علائم در ۵۰ الی ۹۰ درصد از بیماران میشود، اگرچه اثر آن در طول زمان کاهش مییابد. حدود ۵۰ درصد از بیماران ۵ سال پس از انجام عمل اتساع پنوماتیک، علائمشان برطرف میشود. خطرناکترین عارضه اتساع پنوماتیک، پارگی مری (سوراخ شدن) میباشد که ۱ الی ۲ درصد مواقع حتی توسط افراد باتجربه نیز اتفاق میافتد. این عارضه میتواند باعث تهدید زندگی افراد شود و به جراحی ترمیمی فوری نیاز دارد.
درمانهای دارویی از طریق آندوسکوپی
سم بوتولینوم (بوتاکس) باعث آرامش کوتاهمدت عضلات اسفنکتر تحتانی مری میشود. این امر منجر به بهبود تخلیه مری و تسکین علائم بیمار میشود. بوتاکس از طریق آندوسکوپی تزریقمی شود و عوارض آن کم میباشد. متأسفانه، اثر بوتاکس در طول زمان کاهش مییابد و بیش از ۵۰ درصد از بیماران دچار عود مجدد میشوند. بنابراین تزریق باید در فواصل زمانی ۶ الی ۲۴ ماهه برای بیمار تکرار شود.
جراحی برش بافت عضلانی (میوتومی) مری
گزینه جراحی برای آشالازی به عمل جراحی “میوتومی هلر”(برش بافت عضلانی) معروف است. این روش معمولاً از طریق لاپاروسکوپی یا از طریق چند برش کوچک در دیواره شکم انجام میشود، همچنین ممکن است بیمار تحت عمل جراحی باز قرار بگیرد. این عمل جراحی شامل برش دقیق بخش ضخیم و ناسازگار اسفنکتر پایین مری میشود که در پی آن مسیر انسدادی بازخواهد شد. این یک استاندارد طلایی برای درمان این بیماری محسوب میشود. این روش با عمل جزئی ضد ریفلاکس که تحت عنوان “فوندوپلیکاسیون بخشی” شناخته میشود، ترکیب شده تا در آینده از بازگشت کنترل نشده مواد غذایی به مری جلوگیری شود. بیماران معمولاً روز بعد از عمل، پس از یک شب تحت نظر قرار گرفتن در بیمارستان، مرخص میشوند، دوره بازیابی و بازگشت به کار در این روش درمانی سریع طی میشود.
میوتومی پرورال مری (POEMS)
میوتومی پرورال مری (POEMS) یک روش آندوسکوپی است که برای تقسیم کردن فیبرهای عضلانی اسفنکتر تحتانی مری استفاده میشود. بهطورکلی، میزان موفقیت این روش بالا است و میتوان آن را بهعنوان یک روش با حداقل تهاجم، جایگزین روشهای پر تهاجمی دانست. بااینحال، نتایج اولیه این روش محدود میباشد و در ایالت متحده امریکا، اطلاعت زیادی در این خصوص جمعآوری نشده است.
ازوفاژکتومی (ESOPHAGECTOMY)
در بیمارانی که در آنها درمانهای دیگر آشالازی شکست خورده باشد، علائم آنها شدید باشد و کیفیت زندگی برای آنها غیرقابلتحمل گشته است، حذف مری (ازوفاژکتومی) ضروری است. خوشبختانه، این حالت بسیار بهندرت رخ میدهد. اگر ازوفاژکتومی موردنیاز باشد، با جایگزینی مری با استفاده از معده بیمار، بلع و غذا خوردن او اصلاح شده و کیفیت زندگی او بهبود خواهد یافت.
نتیجه درمان
هدف از درمان آشالازی (اختلال در بلع) کاهش فشار در قسمت انتهایی معده میباشد تا مواد غذایی بتوانند بهراحتی وارد معده شوند. درمان به کمک دارو و تزریق بوتاکس موقتی است و بهعنوان یک درمان طولانیمدت در نظر گرفته نمیشوند. این درمانها در کوتاهمدت مؤثر هستند، اما بهندرت میتوانند اثر طولانی نیز داشته باشند. بااینحال، جراحی، نتیجه بهتری دارد، بیش از ۹۰٪ از بیماران نتیجه بلندمدت خوبی را تجربه خواهند کرد. عمل جراحی شامل برش لایه عضلانی در اطراف قسمت پایین مری میشود که ” میوتومی هلر ” نام دارد. به کمک این روش غذا میتواند از مسیر مسدود شده عبور کرده و وارد معده شود. این روش درمانی معمولاً توسط لاپاروسکوپی انجام میشود، هرچند ممکن است در برخی موارد نیازمند جراحی باز باشد.